اثرات تنش شوری و فلز سنگین روی(zn) بر روی پارامترهای فیزیولوژیکی وبیوشیمیایی گیاهان گندم (c3)و ذرت (c4)

شوری یکی از مهمترین فاکتورهای محیطی است که موجب کاهش رشد، نمو و حاصلخیزی گیاهان در سراسر جهان می-شود. تنش شوری پاسخ های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان را تغییر می دهد. آلودگی فلزات سنگین نیز یکی از مشکلات جدی محیطی است. روی یک عنصر ضروری است که به عنوان ماده غذایی عمل می کند و نقش مهمی را در بسیاری از فرایندهای متابولیکی ایفا می کند اما آن در غلظتهای بالا سمی است و موجب ممانعت از رشد می شود. موضوع تحقیق حاضر مطالعه اثر شوری (nacl) و سمیت zn روی دو گیاه گندم و ذرت است. این گیاهان در 36 گلدان در اتاق کشت تحت شرایط کنترل شده یعنی با دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و شدت نور mol.m-2.s µ 150، دمای شبانه روزی 22 تا 27 درجه سانتی گراد و رطوبت 85% کشت داده شدند. پس از 12 روز گلدانها تقسیم شدند، یک سری از گیاهان به عنوان کنترل و بقیه به مدت 10 روز باznso4 500 میکرو مولار، غلظتهای مختلفی از nacl (0، 100 و 150 میلی مولار) و برهمکنش روی و شوری (znso4 500 میکرومولار+ nacl 100 میلی مولار وznso4 500 میکرومولار+ nacl 150 میلی مولار) تیمار شدند. نتایج نشان داد که شوری و فلز سنگین روی و تنش توأم آنها موجب کاهش طول، وزن خشک، وزن تر ریشه و اندام هوایی، سطح برگ، محتوای رنگیزه ای (کلروفیلa، bو کاروتنوئیدهای کل)، احیای دی کلرو فنل ایندوفنل و افزایش محتوای مالون دی آلدهید، پراکسیدهیدروژن و قندهای محلول در اندام هوایی و ریشه و محتوای آمینواسیدهای آزاد در اندام هوایی می شود. فعالیت گایاکول پراکسیداز و کاتالاز تحت تنش شوری و فلز سنگین روی افزایش می یابد. نتایج همچنین نشان داد که در این گیاهان شوری غلظت سدیم و کلر را افزایش و غلظت پتاسیم و نیترات را کاهش می دهد. نتایج بیانگر آن بود که اثرات تنش توأم شوری و فلز روی بیشتر از اثرات هر یک از آنها به تنهایی است. همچنین اثرات تخریبی تنش شوری و فلز سنگین روی در اندام هوایی گیاه ذرت بیشتر از گیاه گندم بود. درکل نتایج نشان داد که گیاهان c3 و c4 مکانیسم های مشابهی را برای مقاومت در برابر تنش شوری و فلز سنگین روی بکار می برند و c3 یا c4 بودن گیاه ملاکی برای آسیب بیشتر یا کمتر دیدن در برابر تنش شوری و فلز سنگین روی نمی باشد.